พุทธภาษิต

๑. อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย. ชนะตนนั่นแหละเป็นดี. ขุ. ธ. ๒๕/๒๙. ๒. อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม. ได้ยินว่าตนแลฝึกได้ยาก. ขุ. ธ. ๒๕/๓๖. ๓. อตฺตา สุทฺนฺโต ปุริสสฺส โชติ. ตนที่ฝึกดีแล้ว เป็นแสงสว่างของบุรุษ. สํ. ส. ๑๕/๒๔๘. ๔. อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ. ตนแล เป็นที่พึ่งของตน. ขุ. ธ. ๒๕/๓๖,๖๖. ๕. อตฺตา หิ อตฺตโน คติ. ตนเทียว เป็นคติของตน. ขุ. ธ. ๒๕/๖๖. ๖. อตฺตา หิ ปรมํ ปิโย. ตนแล เป็นที่รักยิ่ง. องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙. ๗. นตฺถิ อตฺตสมํ เปมํ. ความรัก (อื่น) เสมอด้วยตนไม่มี. สํ. ส. ๑๕/๙. ๘. อตฺตนา ว กตํ ปาปํ อตฺตนา สงฺกิลิสฺสติ. ตนทำบาปเอง ย่อมเศร้าหมองเอง. ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. ขุ. มหา. ๒๙/๓๗. ขุ. จู. ๓๐/๑๑๖. ๙. อตฺตนา อกตํ ปาปํ อตฺตนา ว วิสุชฺฌติ. ตนไม่ทำบาปเอง ย่อมหมดจดเอง. ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. ขุ. มหา. ๒๙/๓๗. ขุ. จู. ๓๐/๑๑๖. ๑๐. อตฺตตฺถปญฺา อสุจี มนุสฺสา. มนุษย์ผู้เห็นแก่ประโยชน์ตน เป็นคนไม่สะอาด. ขุ. สุ. ๒๕๑๓๓๙. ๑๑. อตฺตานํ ทมยนฺติ ปณฺฑิตา. บัณฑิต ย่อมฝึกตน. ม. ม. ๑๓/๔๘๗. ขุ. ธ. ๒๕/๒๕. ขุ. เถร. ๒๖/๓๘๙. ๑๒. อตฺตานํ ทมยนตฺติ สุพฺพตา. ผู้ประพฤติดี ย่อมฝึกตน. ขุ. ธ. ๒๕/๓๔. ๑๓. อตฺตนา หิ สุทนฺเตน นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ. ผู้มีตนฝึกดีแล้ว ย่อมได้ที่พึ่งซึ่งได้ยาก. ขุ. ธ. ๒๕/๓๖. ๑๔. โย รกฺขติ อตฺตานํ รกฺขิโต ตสฺส พาหิโร. ผู้ใดรักษาตนได้ ภายนอกของผู้นั้นก็เป็นอันรักษาด้วย. องฺ. ฉกฺก. ๒๒/๔๑๗. ๑๕. อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺญา รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ. ถ้ารู้ว่าตนเป็นที่รัก ก็ควรรักษาตนนั้นให้ดี. ขุ. ธ. ๒๕/๓๖. ๑๖. ปริโยทเปยฺย อตฺตานํ จิตฺตเกฺลเสหิ ปณฺฑิโต. บัณฑิตพึงทำตนให้ผ่องแผ้วจากเครื่องเศร้าหมองจิต. สํ. มหา. ๑๙/๒๙. ขุ. ธ. ๒๕/๒๖. ๑๗. อตฺตานญฺเจ ตถา กยิรา ยถญฺญมนุสาสติ. ถ้าพร่ำสอนผู้อื่นฉันใด ก็ควรทำตนฉันนั้น. ขุ. ธ. ๒๕/๓๖. ๑๘. อตฺตนา โจทยตฺตานํ. จงเตือนตนด้วยตนเอง. ขุ. ธ. ๒๕/๖๖. ๑๙. ปฏิมํเสตมตฺตนา. จงพิจารณาตนด้วยตนเอง. ขุ. ธ. ๒๕/๖๖. ๒๐. ทุคฺคา อุทฺธรถตฺตานํ ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร.จงถอนตนขึ้นจากหล่มเหมือนช้างตกหล่มถอนตนขึ้นฉะนั้น. ขุ. ธ. ๒๕/๕๘. ๒๑. อตฺตานุรกฺขี ภว มา อฑยฺหิ. จงเป็นผู้ตามรักษาตน อย่าได้เดือดร้อน. ขุ. ชา. ปกิณฺณก. ๒๗/๓๗๒. ๒๒. อตฺตานญฺจ น ฆาเตสิ. อย่าฆ่าตนเสียเลย. ขุ. ชา. มหา. ๒๘/๒๗๙. ๒๓. อตฺตานํ น ทเท โปโส. บุรุษไม่พึงให้ซึ่งตน. สํ. ส. ๑๕/๖๐. ๒๔. อตฺตานํ น ปริจฺจเช. บุรุษไม่พึงสละเสียซึ่งตน. สํ. ส. ๑๕/๖๐. ๒๕. อตฺตานํ นาติวตฺเตยฺย. บุคคลไม่ควรลืมตน. ขุ. ชา. ตึส. ๒๗/๕๐๓. ๒๖. อตฺตทตฺถํ ปรตฺเถน พหุนาปิ น หาปเย.ไม่ควรพร่าประโยชน์ตน เพราะประโยชน์ผู้อื่นแม้มาก. ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. ๒๗. อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺญา น นํ ปาเปน สํยุเช.ถ้ารู้ว่าตนเป็นที่รัก ก็ไม่ควรประกอบตนนั้นด้วยความชั่ว. สํ. ส. ๑๕/๑๐๔. ๒๘. ยทตฺตครหึ ตทกุพฺพมาโน. ติตนเองเพราะเหตุใด ไม่ควรทำเหตุนั้น. ขุ. ส. ๒๕/๔๘๖. ๒. อัปปมาทวรรคคือหมวดไม่ประมาท. ๒๙. อปฺปมาโท อมตํปทํ. ความไม่ประมาท เป็นทางไม่ตาย. ขุ. ธ. ๒๕/๑๘. ขุ. ชา. ตึส. ๒๗/๕๒๔. ๓๐. อปฺปมาทญฺจ เมธาวี ธนํ เสฏฐํํว รกฺขติ.ปราชญ์ย่อมรักษาความไม่ประมาทไว้เหมือนทรัพย์ประเสริฐสุด. ม. ม. ๑๓/๔๘๘. สํ. ส. ๑๕/๓๖. ขุ. ธ. ๒๕/๑๘. ขุ. เถร. ๒๖/๓๙๐. ๓๑. อปฺปมาทํ ปสํสนฺติ. บัณฑิตย่อมสรรเสริญความไม่ประมาท. สํ. ส. ๑๕/๑๒๖. องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๕๓. ขุ. ธ. ๒๕/๑๙. ขุ. อิติ. ๒๕/๒๔๒. ๓๒. อปฺปมาเท ปโมทนฺติ. บัณฑิตย่อมบันเทิงในความไม่ประมาท. ขุ. ธ. ๒๕/๑๘. ๓๓. อปฺปมตฺตา น มียนฺติ. ผู้ไม่ประมาท ย่อมไม่ตาย. ขุ. ธ. ๒๕/๑๘. ขุ. ชา. ตึส. ๒๗/๕๒๔. ๓๔. อปฺปมตฺโต หิ ฌายนฺโต ปปฺโปติ วิปุลํ สุขํ. ผู้ไม่ประมาทพินิจอยู่ ย่อมถึงสุขอันไพบูลย์. ม. ม. ๑๓/๔๘๘. สํ. ส. ๑๕/๓๖. ขุ. ธ. ๒๕/๑๘. ขุ. เถร. ๒๖/๓๙๐. ๓๕. อปฺปมตฺโต อุโภ อตฺเถ อธิคฺคณหาติ ปณฺฑิโต. บัณฑิตผู้ไม่ประมาทย่อมได้รับประโยชน์ทั้งสอง. สํ. ส. ๑๕/๑๒๖. องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๕๓. ขุ. อิติ. ๒๕/๒๔๒. ๓๖. อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ. ท่านทั้งหลายจงยังความไม่ประมาทให้ถึงพร้อม. ที. มหา. ๑๐/๑๘๐. สํ. ส. ๑๕/๒๓๑. ๓๗. อปฺปมาทรตา โหถ. ท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ยินดีในความไม่ประมาท. ขุ. ธ. ๒๕/๕๘. ๓. กัมมวรรคคือหมวดกรรม. ๓๘. กมฺมํ สตฺเต วิภชติ ยทิทํ หีนปฺปณีตตาย. กรรมย่อมจำแนกสัตว์คือให้ทรามและประณีต. ม. อุป. ๑๔/๓๘๕. ๓๙. ยงฺกิญฺจิ สิถิลํ กมฺมํ น ตํ โหติ มหปฺผลํ.การงานอะไร ๆ ที่ย่อหย่อน ย่อมไม่มีผลมาก. นัย-สํ. ส. ๑๕/๖๘. ๔๐. สานิ กมฺมานิ นยนฺติ ทุคฺคตึ. กรรมชั่วของตนเอง ย่อมนำไปสู่ทุคติ. ขุ. ธ. ๒๕/๔๗. ๔๑. สุกรํ สาธุนา สาธุ. ความดี อันคนดีทำง่าย. วิ. จุล. ๗/๑๙๕. ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗. ๔๒. สาธุ ปาเปน ทุกฺกรํ. ความดี อันคนชั่วทำยาก. วิ. จุล. ๗/๑๙๕. ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗. ๔๓. อกตํ ทุกฺกฏํ เสยฺโย. ความชั่ว ไม่ทำเสียเลยดีกว่า. สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖. ๔๔. ปจฺฉา ตปฺปติ ทุกฺกฏํ. ความชั่วย่อมเผาผลาญในภายหลัง. สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖. ๔๕. กตญฺจ สุกตํ เสยฺโย. ความดีทำนั่นแลดีกว่า. สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖. ๔๖. น ตํ กมฺมํ กตํ สาธุ ยํ กตฺวา อนุตปฺปติ. ทำกรรมใดแล้วร้อนใจภายหลัง กรรมที่ทำแล้วนั้นไม่ดี. สํ. ส. ๑๕/๘๑. ขุ. ธ. ๒๕/๒๓. ๔๗. ตญฺจ กมฺมํ กตํ สาธุ ยํ กตฺวา นานุตปฺปติ. ทำกรรมใดแล้วไม่ร้อนใจภายหลัง กรรมที่ทำแล้วนั้นแลเป็นดี. สํ. ส. ๑๕/๘๑. ขุ. ธ. ๒๕/๒๓. ๔๘. สุกรานิ อสาธูนิ อตฺตโน อหิตานิ จ. การที่ไม่ดีและไม่เป็นประโยชน์แก่ตน ทำได้ง่าย. ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. ๔๙. ยํ เว หิตญฺจ สาธุญฺจ ตํ เว ปรมทุกฺกรํ. การใดแลเป็นประโยชน์ด้วยดีด้วย การนั้นแลทำได้ยากยิ่ง. ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. ๕๐. น หิ ตํ สุลภํ โหติ สุขํ ทุกฺกฏการินา. สุขไม่เป็นผลอันคนทำชั่วจะได้ง่ายเลย. สํ. ส. ๑๕/๑๐๔. ๕๑. กลฺยาณการี กลฺยาณํ. ปาปการี จ ปาปกํ. ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว. สํ. ส. ๑๕/๓๓๓. ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๘๔. ๕๒. กมฺมุนา วตฺตี โลโก. สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม. ม. ม. ๑๓/๖๔๘. ขุ. สุ. ๒๕/๔๕๗. ๕๓. นิสมฺม กรณํ เสยฺโย. ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำดีกว่า. ว. ว. ๕๔. กตสฺส นตฺถิ ปฏิการํ. สิ่งที่ทำแล้ว ทำคืนไม่ได้. ส. ส. ๕๕. ปฏิกจฺเจว ตํ กยิรา ยํ ชญฺญา หิตมตฺตโน.รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว. สํ. ส. ๑๕/๘๑. ๕๖. กยิรา เจ กยิราเถนํ. ถ้าจะทำ ก็พึงทำการนั้น (จริง ๆ). สํ. ส. ๑๕/๖๗. ขุ. ธ. ๒๕๑๕๖. ๕๗. กเรยฺย วากฺยํ อนุกมฺปกานํ. ควรทำตามถ้อยคำของผู้เอ็นดู. ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๗๒. ๕๘. กาลานุรูปํว ธุรํ นิยุญฺเช.พึงประกอบธุระให้เหมาะแก่กาลเทียว. ว. ว. ๕๙. รกฺเขยฺย อตฺตโน สาธุํ ลวณํ โลณตํ ยถา. พึงรักษาความดีของตนไว้ ดังเกลือรักษาความเค็ม. ส. ส. ๖๐. กิจฺจานุกุพฺพสฺส กเรยฺย กิจฺจํ. พึงทำกิจแก่ผู้ช่วยทำกิจ. ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔. ๖๑. นานตฺถกามสฺส กเรยฺย อตฺถํ. ไม่พึงทำประโยชน์แก่ผู้มุ่งความพินาศ. ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔. ๖๒. มา จ สาวชฺชมาคมา. อย่ามาถึงกรรมอันมีโทษเลย. ส. ฉ. จากเว็บ http://www.cybervanaram.net/2010-05-25-15-45-42